Door Plinio Corrêa de Oliveira
De H. Anselmus van Canterbury was behalve een groot theoloog en filosoof ook een invloedrijke kerkbestuurder en bisschop. (Foto: Adobe Stock)
Het feest van de heilige Anselmus, bisschop en kerkleraar, valt op 21 april. Diens biografie luidt volgens abt Guéranger als volgt:
Kloosterling in Normandië
Anselmus werd rond 1033 geboren in Aosta, Piemonte, in een adellijke familie. Omdat zijn vader hem weghield van het religieuze leven, hield hij zich enkele jaren met pleziertjes bezig. Maar op 26-jarige leeftijd trad hij in in de abdij van Bec, in Avranches (Normandië), waar hij zich wijdde aan het beoefenen van religieuze deugden en het bestuderen van de Schrift. Op 30-jarige leeftijd werd hij prior en vervolgens abt.
Geacht door pausen
Hij bestuurde zijn abdij met een onvermoeibare vriendelijkheid die hem in staat stelde alle moeilijkheden te overwinnen. De pausen Gregorius VII en Urbanus II hadden veel respect voor hem. ‘De goede geur van uw deugden heeft ons bereikt’, schreef Gregorius hem; en Urbanus II zei: ‘Kom zo snel mogelijk hierheen zodat we samen kunnen genieten van de genegenheid die ons verenigt.’
Verbannen naar Rome
Hij werd in 1092 naar Engeland geroepen, maar kon niet naar Frankrijk terugkeren omdat hij tot aartsbisschop van Canterbury werd benoemd. In deze positie kreeg hij veel te verduren van Willem II de Rode (koning van Engeland, 1057-1100, een zoon van Willem de Veroveraar -red.) vanwege zijn verdediging van de rechten en vrijheid van de Kerk. Hij werd verbannen naar Rome, waar de paus hem overlaadde met eerbewijzen en hem de gelegenheid gaf om tijdens het Concilie van Bari de Grieken van hun dwaling te overtuigen, die ontkenden dat de Heilige Geest zowel uit de Zoon als uit de Vader voortkomt.
Leven van vechten voor de Kerk
Teruggekeerd naar Engeland na de dood van Willem, stierf de heilige Anselmus op 21 april 1109. In 1720 verklaarde Clemens XI hem tot Kerkleraar. Als monnik, bisschop en leraar bracht Anselmus in zijn persoon de grote apanages (premies) van de bevoorrechte christen samen. En als het aureool van het martelaarschap zoveel glorie niet compleet maakte, kan gezegd worden dat Anselmus de palm tekort kwam, maar dat hij daarvoor niet tekort schoot. Zijn hele leven vocht hij voor de vrijheid van de Kerk. In hem was het lam bekleed met de kracht van de leeuw.
Vrijheid van de Kerk
Christus, zei hij, wil geen slavin huwen. Van niets in de wereld houdt Hij meer dan van de vrijheid van Zijn Kerk. De naam van Anselmus brengt de zachtmoedigheid van de kloosterling in herinnering, verenigd met bisschoppelijke standvastigheid, en brengt wetenschap samen met vroomheid. Geen herinnering is zachtaardiger en tegelijkertijd glanzender geweest dan de zijne.
Twee grote tegenstanders
Je ziet in deze kenmerken van het leven van de heilige Anselmus een bevestiging van wat ik in vorige dagen zei over de omstandigheden van het bestaan van de Kerk in de Middeleeuwen. Je ziet de strijd die deze heilige moest leveren midden in de Middeleeuwen. Het lijkt er niet op dat hij – althans volgens deze biografische gegevens – speciale strijd heeft moeten leveren in zijn klooster. Maar hij had twee grote tegenstanders te overwinnen: 1) een overheersende koning die de Kerk aan zijn gezag wilde onderwerpen; 2) de Griekse schismatieken die hij op het Concilie van Bari wist te overtuigen dat de katholieke leer waar was.
Vele reizen
Tegelijkertijd was hij een man die veel reisde. Je hebt gezien dat hij Italiaan was, toen ging hij naar Normandië, toen naar Engeland, naar Bari, hij was in Rome… Met andere woorden, hij was iemand die veel reisde in een tijd waarin zulke reizen enorm waren. Ze werden gemaakt over verschrikkelijke wegen, met allerlei risico’s, met veel moeilijkheden, traagheid, enz. Je kunt in zijn geheel de omstandigheden van zijn leven zien.
Hij stierf te midden van aller vreugde
Met andere woorden, hij was een man die door Onze Lieve Heer bevoorrecht was met bijzondere genaden en die alles uitvoerde wat hem werd toevertrouwd: hij was een zeer gewaardeerde abt; hij was aartsbisschop van Canterbury, hij vocht hard tegen de koning en werd uiteindelijk in zijn bisschopszetel hersteld; hij vocht tegen de schismatieken van het Oosters Schisma en overtuigde hen van hun dwalingen. Toen stierf hij te midden van aller vreugde en te midden van aller liefde voor het leven dat hij had geleid, want de dood van heiligen is veel meer een bron van vreugde dan van verdriet.
Formidabele standvastigheid
Hier heb je de gelegenheid om de aard van de ware grootheid van de Middeleeuwen te observeren : deze man doorloopt de geschiedenis van de elfde eeuw, markeert deze door zijn wetenschap, zijn vroomheid, zijn strijd en leidt de katholieke zaak naar de overwinning. Als je zijn leven bekijkt, krijg je de indruk van een formidabele standvastigheid, van een man die zijn tijd vulde, die overwon, wiens glorie door de eeuwen heen voortduurt vanwege de overwinningen die hij behaalde ten gunste van het geloof.
Zonder voorvechters is Kerk verloren
En je krijgt ook de indruk van de degelijkheid, kracht en grootsheid van de hele Middeleeuwen, die zo contrasteert met de kleinheid, de vergankelijkheid, de vervormbare aard van alle dingen van onze tijd. En dit idee is niet onjuist. Het is waar omdat het ons de solide statuur laat zien van de grote mannen die de Middeleeuwen markeerden. Maar in feite, als er geen voorvechters zoals de heilige Anselmus waren geweest, zou de Kerk verloren zijn.
Maria’s Koninkrijk
In die tijd was er een voortdurende strijd en soliditeit betekende niet dat er geen botsingen waren, maar dat de goede reactie altijd won en daarom, in die zin, solide was. En zodra de mensen verzwakten, kon de situatie ontaarden. Nu dan, bedenk eens hoe solide en precair het Rijk van Maria zal zijn. De soliditeit daarvan zal enorm zijn… zolang er mannen van grote soliditeit zijn, bereid om op elke manier te vechten, volgens de Wet van God en de mens.
Getekend door de erfzonde
In die zin kan Maria’s Koninkrijk dus eeuwen en eeuwen duren… Als het zwakke mannen vindt, zal het onmiddellijk instorten, want: het koninkrijk van de duivel is sterk; we zijn in een mensheid die getekend is door de erfzonde en in een wereld die ondergedompeld is in de aanwezigheid van die demonen van de lucht waarover Paulus spreekt.
Wie strijdt ervoor?
En dus moeten we altijd strijden, met onverbrekelijke energie, met voortdurende activiteit, met volledige onthechting van onszelf, met onze ogen volledig gericht op Onze Lieve Vrouw, zodat de strijd tot een goed einde kan worden gebracht. Op deze manier, als je echte strijders vindt, die echt afhankelijk zijn van de Allerheiligste Maagd, is de zaak heel solide, en wint zelfs! De vraag is wie ervoor strijdt. Dat is de vraag.
Laten we Onze Lieve Vrouw bidden
Dit gezegd hebbende, is het enige wat we kunnen doen Onze Lieve Vrouw vragen ons kracht te geven en ons de waarheid te laten inzien, zodat we het volgende kunnen begrijpen: nu, net als tijdens Maria’s Heerschappij, moet ons leven van strijd constant zijn en de dag dat we niet strijden, moeten we beseffen dat we Christus’ kruis niet hebben gedragen, het was een gefrustreerde dag in ons leven. Niet strijden is niet lijden. Niet lijden is niet het kruis van Christus dragen. Een dag die een katholiek doorbrengt zonder het kruis van Christus, zonder Onze Lieve Vrouw, is een verloren dag, een lege dag.
Laten we Onze Lieve Vrouw vragen in ons leven nimmer zo’n dag te geven.
Deze tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en is ontleend aan een conference die prof. Plinio op 20 april 1966 gegeven heeft.