Door
Sint-Bernardinus van Siena: “nooit een woord uitgesproken dat niet tot eer en glorie van God was.” (Beeld via pliniocorreadeoliveira.info)
Zoals vaker bespreekt prof. Plinio de heilige van de dag, in dit geval de H. Bernardinus van Siena (feestdag 20 mei), vertrekkend vanuit citaten van het klassieke boek met heiligenlevens Vies des Saints pour tous les jours de l’année (‘Heiligenlevens voor alle dagen van het jaar’, 1853) van de kerkhistoricus pater René François Rohrbacher.
H. Vincent Ferrer onderbreekt preek
De H. Bernardinus van Siena was een groot prediker, vooral over de Heilige Naam van Jezus, en een hervormer van de Franciscaanse Orde. Hij wordt beschouwd als een van de grote voorlopers van de katholieke Contrareformatie. Hij leefde van 1380 tot 1444. Op een dag onderbrak de heilige Vincent Ferrer, zo vertelt Rohrbacher, tijdens een preek voor de inwoners van Alessandria in Piemonte, opeens zichzelf.
Voorspelling
Hij zei tegen zijn toehoorders: “Weet, mijn kinderen, dat er zich een religieus van de orde van de minderbroeders onder jullie bevindt, die spoedig in heel Italië beroemd zal worden om zijn prediking en zijn voorbeeld, die het christelijke volk veel goeds zullen brengen. Hoewel hij jong is en ik oud, zal er een tijd komen dat hij in de Kerk van Rome in eer boven mij zal worden geplaatst.
Prediker voor de Italianen
Een heilige is nooit trots: Ik verzoek u dringend God hiervoor te danken en te vragen dat wat aan mij is geopenbaard in vervulling gaat ten bate van het christelijke volk, en omdat dit zal gebeuren, zal ik prediken voor de Fransen en Spanjaarden. Wat de mensen van Italië betreft, laat ik het aan hem over hen te onderrichten. Deze minderbroeder, die als eerste geëerd en heilig verklaard zou worden was de heilige Bernardinus van Siena.
Toegewijd aan de Maagd Maria
Van kinds af aan toonde Sint-Bernardinus grote toewijding aan de Heilige Maagd. Dit is het kenmerk van wie voorbestemd is. Hij werd vaak gezien voor een beeld van de Moeder Gods, terwijl hij met speciale vurigheid het Angelus bad. Dag en nacht waren al zijn gebeden tot haar gericht. Zijn hele leven vastte hij op zaterdag ter ere van haar.
Vuistslag van een heilige
Bernardinus was ongewoon knap, maar ook zijn liefde voor zuiverheid was erg groot. Hoewel hij van nature beleefd, aangenaam en respectvol was tegen iedereen, wist hij toch ook van wanten als iemand zijn deugden wilde schaden. Op een dag deed een van de belangrijkste inwoners van Siena hem een oneerbaar voorstel op het openbare plein. Bernardinus sloeg hem zo hard op zijn kaak dat het geluid tot ver in de omtrek weerklonk.
Heilige knokploeg
Een scène met een Italiaans tintje…. Bij een andere gelegenheid probeerde iemand anders hem te verleiden. De heilige, die niet in staat was om van hem af te komen, verzamelde enkele metgezellen en deze groep achtervolgde hem door straten en pleinen, wat er haast toe leidde dat hij gedood werd.
‘Bernardinus is gloeiende kool’
Een grote franciscaanse prediker werd eens gevraagd waarom zijn preken niet zoveel vruchten afwierpen als die van Bernardinus. Wat een indiscrete vraag! Ik ken geen moeilijkere vraag om iemand te stellen dan deze. De broeder antwoordde: Pater Bernardinus is een gloeiende kool, en alleen hij die het vuur in zich heeft kan anderen verlichten en verwarmen. In ieder geval zei deze broeder geval iets verlichtends toen hij dat zei!
Altijd tot Gods eer en glorie
Op een keer vroeg een andere predikant hem uit te leggen welke regels hij volgde in zijn preken, die zoveel vrucht voortbrachten. De heilige antwoordde: ‘Ik heb maar één regel in acht genomen sinds ik me hiermee ben gaan bezighouden: ik heb nooit een woord uitgesproken dat niet tot eer en glorie van God was.’
Aankondiging van goddelijke wraak
Dit is een gouden regel voor predikers, redenaars, sprekers, polemisten en wat er allemaal nog meer is. Zeg alles met als enige bedoeling God en Onze Lieve Vrouw te verheerlijken. ‘Deze regel, zorgvuldig nageleefd, leerde me alles wat ik kon leren over wetenschap, welsprekendheid, paraatheid en autoriteit. Daaraan heb ik de bekering te danken van alle zielen die ik tot God heb kunnen leiden.’ Sint-Bernardinus waarschuwde eens een zondaar dat hij door goddelijke wraak getroffen zou worden. Toen deze thuiskwam, viel hij dood neer op de drempel. Dit zijn de beloningen die God geeft aan de prediking van hen die prediken met alleen Hem in gedachten.
Retraite voor bankiers
Ook Don Bosco deed dit ooit een keer. Hij preekte op een retraite, – wees niet verbaasd over de kwaliteit van de retraite – voor bankiers, en hij sprak streng tegen verkrachting, wat op een bankiersretraite helemaal niet zo misstaat . Toen zei hij: ik wil niet zeggen wie het is – het was een kleine retraite, van ongeveer 20 mensen – maar een van de heren die hier is, gaat sterven vóór de retraite van volgend jaar. En dat gebeurde ook.
Prediker hekelt zielstoestand
De heilige Antonius Maria Claret had ook zulke dingen. Hij deed iets heel ongemakkelijks: vanaf de preekstoel hekelde hij soms iemands zielstoestand. “Mevrouw, u bent wel helemaal opgedirkt, maar hebt u nagedacht over wat u eerder vandaag hebt gedaan?” Natuurlijk waren er veel mensen die bang waren om naar de kerk te gaan, en daar hadden ze zo hun redenen voor. Ook hij profeteerde over mensen die zouden sterven, enzovoort.
Geweld van een heilige
Sint-Bernardinus stierf op 20 mei 1444, precies op het moment dat het koor deze antifoon uit de eerste vespers zong: “Vader, ik heb uw naam aan de mensen geopenbaard en nu kom ik naar u toe. Hij predikte echt de devotie tot de heilige naam van Jezus. Om dit heiligenleven niet zonder commentaar te laten, wil ik wijzen op het geweld van Sint-Bernardinus tegen de mensen die zijn zuiverheid in gevaar brachten. Dit geweld geeft aan met welk geweld de deugd van zuiverheid moet worden gehandhaafd: intern en extern geweld.
Verdedig je zuiverheid door de vlucht
Intern geweld wordt onverzettelijkheid genoemd: geen concessies doen. Uitwendig geweld wordt verstandig beleid, prudentie, genoemd. En hoewel Sint-Bernardinus hier zijn zuiverheid verdedigde door aan te vallen, moeten wij normaal gesproken onze zuiverheid verdedigen door te vluchten: vluchten voor elke soort gelegenheid, voor elke soort verleiding die een nabije aanleiding tot zonde vormt. Dit is een lering die we niet vaak genoeg kunnen herhalen.
Deze tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en is ontleend aan een conference die prof. Plinio op 19 mei1966 gegeven heeft.